Tot voor kort werden de nettarieven aangerekend op basis van je afname van het elektriciteitsnet. Vanaf januari 2023 komt er een capaciteitstarief. Alle informatie over de berekening en de gevolgen voor je factuur vind je in dit artikel.
Wat is het nut van een capaciteitstarief?
Onze samenleving is bezig met een elektrificatie. Steeds meer toestellen en apparaten werken op elektriciteit: kookplaten, warmtepompen, fietsen, auto’s… De vraag naar stroom stijgt.
Spijtig genoeg is ons stroomnet hier niet op voorzien. En al helemaal niet wanneer iedereen op hetzelfde moment energie vraagt door bijvoorbeeld na het werk te koken, te wassen, een elektrische auto op te laden, enz.
Met het capaciteitstarief willen de overheid en netbeheerders ons elektriciteitsverbruik afvlakken. In plaats van het net op één moment zwaar te belasten, wil men dit spreiden doorheen de dag.
Zo wordt het capaciteitstarief berekend
De berekening hangt af van het type elektriciteitsmeter:
Digitale meter
Bij een digitale meter houdt het capaciteitstarief rekening met je piekvermogen. Dat is de maximale hoeveelheid elektriciteit (uitgedrukt in kW) die je op een bepaald moment verbruikte. Dat gaat als volgt:
- Je digitale meter registreert de hele dag je energievraag en berekent het gemiddelde per kwartier (= kwartiervermogen).
- Je maandpiek is het hoogste kwartiervermogen in een maand.
- Het gemiddelde van deze maandpieken de voorbije 12 maanden is je gemiddelde maandpiek.
- Je energieleverancier rekent het capaciteitstarief aan o.b.v. deze gemiddelde maandpiek.
Klassieke meter
Wie een klassieke meter heeft, betaalt een vast bedrag. Dat komt overeen met een gemiddelde maandpiek van 2,5 kW (het minimum voor iedereen met een digitale meter).
Deze vaste vergoeding is nodig omdat een klassieke meter niet ziet hoeveel elektriciteit je tegelijk gebruikt, enkel hoeveel er werd afgenomen.
Sociaal tarief
Voor gezinnen die recht hebben op het sociaal tarief geldt het capaciteitstarief niet.
Hoe hoog mag mijn piekvermogen zijn?
Het antwoord is simpel: liefst zo laag mogelijk.
In realiteit heeft een doorsnee gezin een piekvermogen van 3,5 à 4 kW. Volgens de VREG is het capaciteitstarief zo opgebouwd dat bij deze huishoudens de eindfactuur gelijk blijft of zelfs verminderd.
Maar is dat zo?
Filip Ysenbaert van De Tijd berekende het verschil tussen de huidige situatie en het nieuwe capaciteitstarief voor diverse gezinssituaties:
Jaarverbruik | Piekverbruik | Huidige nettarieven | Met capaciteitstarief | Verschil | |
Doorsnee gezin met kinderen | 3.500 kWh | 3,15 kW | €381 | €329 | – €52 (-14%) |
Doorsnee gezin zonder kinderen | 1.200 kWh | 3,15 kW | €154 | €195 | + €41 (+27%) |
Gezin met zonnepanelen en terugdraaiende teller | 2.284 kWh | 3,15 kW | €259 | €259 | / |
Stroomvreter (warmtepomp + elektrische auto) | 14.000 kWh | 16 kW | €1.532 | €1.420 | – €112 (-7%) |
2e verblijf (grotendeels leeg doorheen het jaar) | 350 kWh | 2,5 kW | €50 | €101 | + €51 (102%) |
Je had misschien verwacht dat grootverbruikers flink meer moeten betalen. Maar dat is niet altijd het geval. Dat komt omdat ze vandaag al een hoog kilowattuurverbruik hebben. Ze worden extra zwaar belast via de nettarieven. Met het nieuwe capaciteitstarief betalen ze hoge netkosten, maar dat wordt ruimschoots gecompenseerd door de goedkopere kostprijs per kWh.
Capaciteitstarief en warmtepompen
Wie een warmtepomp heeft, hoeft dus geen schrik te hebben van het capaciteitstarief. Er zijn verschillende manieren om energiepieken te vermijden. Met een modulerende warmtepomp, bijvoorbeeld. Die past haar vermogen aan o.b.v. de warmtebehoefte – in tegenstelling tot een klassieke warmtepomp die enkel aan/uit gaat. Dankzij de modulatietechnologie verbruik je dus nooit meer elektriciteit dan strikt noodzakelijk.
Daarnaast kan je met behulp van een slimme sturing ervoor zorgen dat de warmtepomp overdag warmte buffert, om die ’s avonds te gebruiken. Hiermee vlak je de energiepiek ’s avonds af.
Hoe omgaan met het capaciteitstarief?
Probeer je energieverbruik te spreiden doorheen de dag. Gebruik zo weinig mogelijk toestellen op hetzelfde moment. Zet bijvoorbeeld je droogkast op nadat je gedaan hebt met koken, en steek je elektrische fiets in het stopcontact voordat je gaat slapen.
Je kan ook besparen door slimme stekkers te kopen. Die geven pas stroom op een specifiek moment. Verder hebben verschillende huishoudtoestellen reeds de mogelijkheid om een schema in te stellen, zoals een wasmachine die automatisch opspringt terwijl je op het werk bent.